پیروزی انقلاب اسلامی ایران سبب شد تا کشورمان به عنوان کشوری مستقل و آزادی خواه تبدیل شود و بسیاری از کشورهای استکباری و استبدادی از این رویداد دچار ترس شوند و دشمنی های پیدا و پنهانی را علیه این نظام نوپای اسلامی آغاز کردند که یکی از این دسیسه ها جنگی ناعادلانه بود که به وسیله رژیم بعثی عراق و با حمایت های مستقیم و غیرمستقیم استثمارگران به ایران تحمیل شد.

حزب بعث در 31 شهریور 1359 خورشیدی به خاک این دیار کهن حمله کرد و آغازگر جنگی طولانی شد و بدین شکل 19 ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، صدام حسین رییس جمهوری عراق، پیمان «الجزایر» را در برابر دوربین های تلویزیون بغداد پاره کرد و با تأکید بر مالکیت مطلق کشورش بر اروندرود و ادعای تعلق جزایر ایران؛ آغازگر جنگی نابرابر شد و در شروع جنگ، منطقه هایی از خاک ایران را تصرف کرد که یکی از این منطقه ها خرمشهر بود. به همین دلیل رزمندگان اسلام به منظور آزادسازی این شهر مهم و حیاتی، عملیات بیت المقدس را با رمز «یا علی ابن ابی طالب(ع)» در 30 دقیقه بامداد 10 اردیبهشت 1361 هجری خورشیدی آغاز کردند و پس از 24 روز ایثار و جانفشانی های فراوان خرمشهر را از اشغال خارج ساختند.

بدین ترتیب خرمشهر در سوم خرداد 1361 خورشیدی به طور کامل آزاد شد و پرچم جمهوری اسلامی ایران بر فراز «مسجد جامع» و پل تخریب شده آنجا به اهتزاز درآمد و این شهر پس از 578 روز اشغال، آزاد شد.

امام خمینی(ره) با دریافت پیام فتح خرمشهر در پیامی ضمن نشان دادن اهمیت آزادسازی خرمشهر، دیدگاه خود را نسبت به دفاع اسلامی، رزمندگان سلحشور و پیروزی بر دشمن بیان کردند.

شورای عالی انقلاب فرهنگی سوم خرداد را در تقویم رسمی ایران «روز مقاومت، ایثار و پیروزی» نامگذاری کرد تا مردم ایران هر ساله قدردان ایثار و رشادت های رزمندگان و حماسه آفرینان آن دوران باشند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز آزادسازی خرمشهر با «سرتیپ دوم سعید پورداراب» از فرماندهان لشکر 21 حمزه سیدالشهدا در جنگ تحمیلی به گفت وگو پرداخت.

**اهمیت راهبردی خرمشهر در جنگ تحمیلی
پورداراب درباره علت تصرف خرمشهر به وسیله رژیم بعث، گفت: عراق به ایران حمله کرد که سهمی از اروند رود را که در قرارداد 1975 به ایران تعلق گرفته بود، مصادره کند. از این رو تمرکز خود را بر روی خوزستان گذاشت به طوری که در شروع جنگ، 6 لشکر سنگین عراق از دهلران تا فاو حمله کردند تا خرمشهر و اروند را تصرف و نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران را سرنگون کنند و بدین شکل حدود 6 هزار کیلومتر مربع از خاک ایران را تصرف کردند.

خرمشهر به دلیل اینکه از بندرهای مهم ایران به شمار می رفت، برای عراق دارای اهمیت راهبردی بود. به همین دلیل حزب بعث عراق برای دسترسی به اروند رود تمام تمرکز خود را بر روی این منطقه گذاشت و آنجا را تصرف کرد. البته بازپس گیری خرمشهر برای ایران نیز از اهمیت ویژه و ملی برخوردار بود زیرا بزرگترین منطقه حساس کشور به همراه یک بندر مهم به تصرف نیروهای بعثی درآمده بود. از این رو رزمندگان ایران تمام توان خود را برای آزادسازی خرمشهر گذاشتند و عملیات بزرگی به نام بیت المقدس پیش بینی و در وسعت حدود 6 هزار کیلومتر مربع اجرا شد. بر این پایه سربازان اسلام پنج پل مهم بر روی کارون احداث کردند و با تمام توان به رویارویی با دشمن پرداختند.

**آزادسازی خرمشهر؛ همکاری ارتش و سپاه پاسداران
فرمانده لشکر 21 حمزه سیدالشهدا با اشاره به عملیات بیت المقدس برای آزدسازی خرمشهر بیان داشت: رژیم بعث در منطقه جنوب کرخه کول و خرمشهر 2 منطقه مستحکم نظامی ایجاد کرده که نفوذ به این منطقه ها بسیار سخت و دشوار بود. از این رو نیروهای ایران با رها کردن آب در این نواحی، توان زرهی نیروهای دشمن را کم کردند. عراق در این منطقه های یک لشکر زرهی و یک لشکر مکانیزه مستقر و یک لشکر زرهی هم در منطقه جفیر برای احتیاط نگه داشته بود. بنابراین با بررسی هایی که صورت گرفته شد، قرار شد از کنار کارون حمله آغاز شود و نیروهای سپاه پاسداران و ارتش با همکاری هم در این منطقه مستقر شدند زیرا حزب بعث عراق در کنار کارون نیرویی مستقر نکرده بود و فکر نمی کرد که نیروهای ایران با این توان نظامی بتوانند در آنجا مستقر شوند. بدین ترتیب حدود هفت لشکر در عملیات بیت المقدس برای آزادسازی خرمشهر شرکت کردند.

**آزادسازی خرمشهر دستاورد از خودگذشتی و توان رزمی نیروهای ایران
این فرمانده جنگ تحمیلی درباره اجرای عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر، یادآور شد: نیروهای ایران در مدت 20 روز شناسایی خود را از منطقه هایی که رژیم بعث تصرف کرده بود انجام دادند و خاکریزها و درمانگاه هایی احداث و توپخانه ها، مهمات و ... تا حدودی جا به جا شد. برای اینکه نیروهای دشمن متوجه هیچ اقدامی نشوند، رزمندگان در روزهای نخست اردیبهشت 1361 خورشیدی به صورت شبانه حرکت خود را آغاز کردند و در مدت یک هفته نیروها به منطقه شمال آبادان منتقل شدند.

عملیات بزرگ بیت المقدس پس از استقرار نیروها در 10 اردیبهشت در 4چهار مرحله شروع شد که در این مرحله ها نبردهای بسیار سخت و سنگینی به وقوع پیوست و سربازان اسلام با از خودگذشتی تمام توان خود را برای شکست دشمن به کار بردند که نتیجه این تلاش ها با شکست دشمن در سوم خرداد 1361 خورشیدی و آزادسازی خرمشهر به ثمر نشست زیرا این شهر برای رزمندگان ایران ارزشی حیاتی و راهبردی داشت.

وی درباره تلفات رژیم بعث در آزادسازی بیت المقدس اظهار کرد: بسیاری از تانک ها، نفربرها و دیگر تجهیزات عراق در این عملیات از میان رفت و تعدادی زیادی از نیروهای عراقی کشته شدند. بدین گونه پیروزی در عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر یک معجزه و امداد الهی بود که نیروهای ایرانی توانستند قسمت های زیادی از خاک کشور را آزاد کنند و آرزوی رسیدن به اروندرود را برای رژیم بعث پوچ و واهی سازند.

**عملیات بیت المقدس؛ اوج اقتدار نیروهای مسلح ایران
پورداراب با اشاره به نقش نیروهای مردمی در آزادسازی خرمشهر گفت: حضور نیروهای مردمی در عملیات بیت المقدس نسبت به عملیات های دیگر بسیار گسترده بود و در مرحله سوم عملیات که نیروهای ایران در شمال شلمچه با کمبود نیرو روبرو شدند، 6 هزار نیروی بسیج آموزش دیده به کمک رزمندگان کشورمان شتافتند و این امر یکی از دلیل های اهمیت عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر محسوب می شود زیرا در این عملیات اوج اقتدار نیروهای مسلح ایران نشان داده شد و ایرانیان توانستند نیروهای گسترده دشمن را با تمام پشتیبانی هایی که از آنها می شد به زانو در آورند.

**عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر؛ بزرگترین پیروزی جنگ تحمیلی
فرمانده لشکر 21 حمزه سیدالشهدا درباره نتیجه های عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر، بیان داشت: در نتیجه پیروزی نیروهای ایران در این عملیات، رژیم بعث مجبور شد که موسیان، قسمت های زیادی از منطقه کوش طلاییه، نفت شهر و مهران را تخلیه کند. همچنین بدون تلفات قصرشیرین آزاد شد. در این نبرد حدود 19 هزار و 500 تن از نیروهای حزب بعث دستگیر شدند. در نتیجه این عملیات را نباید تنها آزادسازی خرمشهر دانست زیرا در این نبرد منطقه های زیادی از حضور نیروهای دشمن پاکسازی شد. از این روی این عملیات را باید بزرگترین پیروزی ایران در طول هشت سال دفاع مقدس دانست. آزادسازی خرمشهر نشان داد که اگر یک ملت بخواهد از حیثیت و شرف خود دفاع کند، موفق خواهد شد.